Orta Asya Türkleri

Orta Asya Türkleri

Bunları Biliyor muydunuz? 

ORTA ASYA:

* Orta Asya Türk Cumhuriyetleri üzerinde Rusya’nın etkisinin ve bu cumhuriyetlerin Rusya ile geçmişten gelen alışkanlıklarının bugün de devam ettiğini?

* Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin tarihsel olarak daima Çin’e mesafeli olarak yaklaştıklarını?

* “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi” kısaca Türk Konseyi’nin, 3 Ekim 2009'da Nahçivan Özerk Cumhuriyeti'nde imzalanan Nahçivan Anlaşması ile kurulduğunu?

* Türk Konseyi’nin Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye arasında kurulmuş olan uluslararası örgüt olduğunu?

*Atatürk’ün İran ve Afganistan ile yakınlaşarak Sadabad Paktını kurmasının ardında, Orta Asya  bölgesine yakın olma amacının bulunduğunu?

*Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun tamamlanması ile Türkiye’nin Orta Asya’ya bağlanma imkanını bulacağını?

*Nevruz’un  Azeri, Kazak, Kırgız, Türkmen, Özbek, Tatar, Uygur Türkleri ile Anadolu Türkleri (Tahtacı Türkmenleri gibi) tarafından bayram olarak kutlandığını?

* Özbekler ile Uygurların kültürleri ile konuştukları Türk lehçelerinin birbirlerine çok yakın olduğunu?

* Dünyada Müslüman, Hıristiyan, Yahudi, Budist ve Şamanist Türklerin bulunduğunu?

* Kırımlı İsmail Gaspıralı’nın (1851-1914); 1884 yılında kurduğu ve daha sonra Türkmenistan, Özbekistan ve Kazaksitan’a yayılan “Cedid” okulları ile Türk dilinde birliğin sağlanmasının amaçlandığını?

* 1905 yılından sonra; Kazan’da, Kafkasya’da, Türkistan’da ve Kırım’da yayınlanan 35’ten fazla gazete ve dergide, çok sayıda hikâye ve romanda "Gaspıralı dili" kullanıldığını?

      *Çarlık Rusyası tarafından işgal edilene dek (1865-1876 arası), Orta Asya’daki Türk                           Hanlıklarının bağımsızlıklarını koruduklarını ?

* Türk Dünyasına da yönelik olarak, restorasyon, içme suyu, gıda, imar, mesleki eğitim gibi projelerin altına imza atan; bir kamu kuruluşu olan TİKA (Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı)’nın mevcut olduğunu?

*Çağatay Hanlığında Karesi şehrinin, Anadolu’da Beylikler döneminde Balıkesir menşeli Karesioğulları Beyliğinin bulunduğunu?

*Nogay Türklerinden; Yusuf ailesinin “Yusufov”, Urus ailesinin de “Urusov” adı altında, Çarlık Rusya’sında dük ailelerinden olduğunu?

*Kosova’dan Sibirya’ya dek dünyadaki Türkler arası işbirliğinin, ancak ortak bir alfabeye sahip olmaları durumunda arttırılabileceğini?

     * Rusya’yı ekonomik olarak Kazakistan ve Belarus’la yeniden bütünleştirmek amacıyla, söz            konusu üç ülke arasında 2010 Ocak ayında gümrük birliği anlaşması imzalandığını?

*Yukarıda belirtilen gümrük birliğine Türkmenistan’ın da dahil olması durumunun, Türkiye’nin bölgedeki ekonomik çıkarlarının aleyhine olacağını?

* Rus NATO’su olarak bilinen; Rusya, Beyaz Rusya, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’ın üye olduğu, Kolektif Güvenlik Antlaşması örgütünün bulunduğunu?

*2002-2006 yılları arasında Türk şirketlerinin Avrasya’da üstlendikleri projelerin toplam bedelinin 40 milyar USD olduğunu?

*Orta Asya’da yemek isimlerinin; “Beşparmak”, “Mantı”, “Şorpa (Çorba)”, “Şaşlık (şiş)”, “Pilov”, “Şubat (deve sütü)”, “Basturma (pastırma)”, “Sucuk”, “Balkaymak” olduğunu?

*Orta Asya Türklerinin fiziksel özellikleri ile Anadolu Türklerininkinin, birebir benzerlik gösterdiğini?

*Orta Asya’da “Türk” denildiğinde akla, Anadolu’da yaşayan Türkiye vatandaşlarının geldiğini?

*SSCB döneminde Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasındaki sınırların, aralarında ihtilafa yol açacak biçimde çizildiğini?

* Altı tane bağımsız Türk devletinin (Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan) ortak Türk dili oluşturması kararının, 2007 yılında Bakü'de yapılan 11.Türk devletleri kurultayında kabul edildiğini?

      * Tarıma elverişli toprakları ve Orta Asya nüfusunun büyük bir kesiminin yaşadığı, Orta Asya’nın      merkezindeki Fergana Vadisi’nin; bölgenin güç merkezi olmasının önüne geçmek amacıyla               Sovyetler Birliği zamanında, üç ülkeye dağıtıldığını?  

*Orta Asya’da kurulan “cemaat okullarında” eğitim dilinin “İngilizce” olduğunu?

      * Orta Asya nüfusunun büyük bir kesiminin yaşadığı Fergana Vâdisi’nin, Orta Asya’nın merkezi        olduğunu?

* Rus ve Çin istilalarına uğrayana kadar, tarih boyunca, Batı ve Doğu Türkistan arasında sınır bulunmadığını?

      *ABD’nin Montrö anlaşmasını değiştirerek, Karadeniz’de savaş gemisi bulundurmak sureti ile            Hazar havzasındaki enerji kaynaklarına yakın olmaya çalıştığını?

      * Eylül 2010’da İstanbul'da gerçekleşen 10'uncu Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi         zirvesinin, ilk kez Oğuz Türkçesinde yapıldığını? (Bundan önceki zirvelerde Rusça ve İngilizce          kullanılmıştı.) 

      

      * 3 Ekim'in Türk Dili Konuşan Ülkeler Günü olarak ilan edilmesi kararının alındığını?

      * Türk Dili Konuşan Ülkelerin kültür ve sanat alanlarında işbirliğini sağlayan, TÜRKSOY (Türk         Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi)’un 1993 yılında Almatı’da kurulduğunu?   

* 3 Ekim 2009 Nahcivan Anlaşması'yla kurulan Türk Konseyi'nin kurumsal merkezinin İstanbul, akademik merkezinin Kazakistan, Parlamenterler Asamblesinin (TÜRKPA) merkezi ise Bakü olduğunu?

*Kazakistan’ın başkenti Astana’da Türk Dünyası Akademisi kurulacağını?

      *Orta Asya ülkelerinin toplam dış ticaretlerinin yüzde 80'ni Rusya ile gerçekleştirdiğini?

      *Orta Asya’da; her üç aileden bir kişinin, Rusya'da çalıştığını?

*Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü(KEİ) çerçevesinde; `Karadeniz Çevre Otoyolu`nun Hazar Denizi yoluyla Orta Asya`yı Balkanlara bağlayarak, “İpek Yolu”’nu canlandırmayı amaçladığını?

* Avrasya Ekonomik Topluluğu (AET) adlı ekonomik birliğin; 2000 yılında Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan tarafından kurulduğunu?

*Şanghay İşbirliği Örgütünün Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’dan oluştuğunu?

*Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Meclisi (TÜRKPA) Sosyal, Kültürel ve İnsani İşler Daimi Komitesi’nin ilk toplantısının Kasım 2011’de Astana’da yapıldığını?

*Yukarıda bahsi geçen toplantıya Azerbaycan’dan katılan Milletvekili Nizami Caferov’un Türk halklarının öncelikle ortak bir dile sahip olması gerektiğini ve bu amaç için en uygun olanın da Türkiye Türkçesi olduğunu söylediğini?

* Unesco’nun 1999 yılını, “Dede Korkut yılı” olarak ilan ettiğini?

* Kudüs’ün 1244 yılında, Türk soylu Harzemşahlar tarafından, Haçlılar’ın elinden kurtarıldığını?

TÜRKMENİSTAN:

*Dünyanın en büyük 4. doğal gaz yatağının Türkmenistan’da bulunduğunu?

      *Turkmenistan’ın Rusya ile 25 yıllık (2003-2028) doğal gaz anlaşması yaptığını ve                               Türkmenistan’ın Rusya’nın stratejik ortağı olarak ilan edildiğini?

*Türkmen-Çin doğal gaz boru hattının Aralık 2009’da açıldığını?

* Türkmenistan’da, Şubat 2001’den itibaren ülkedeki yüksek öğretim okullarında, sadece Türkmence öğrenime izin verildiğini?

* Türkmenistan’da, diğer BDT ülkelerinden farklı olarak, Rusya’da basılı gazete ve dergilerin ülkede satışına izin verilmediğini?

*2009 Aralık ayında açılan, Türkmen-Çin doğal gaz boru hattı ile; Türkmenistan’ın Çin'in en önemli doğalgaz tedarikçisi haline geldiğini?

* Türkmen-Çin doğal gaz boru hattnın devreye girmesi ile Türkmenistan’ın, artık Rusya'ya tamamen bağlı olmaktan kurtularak, önemli bir alternatif hatta kavuştuğunu?

*2008 yılında İngiliz şirketi tarafından yapılan araştırmaya göre; Türkmenistan’ın Güney Yoloten-Osman doğalgaz sahasında en az dört trilyon, en iyi tahminle altı trilyon ve en yüksek 14 trilyon metreküp doğalgaz rezervi belirlendiğini?

*Türkmenistan’ın, Çin’in doğal gaz ihtiyacının yarısını tedarik ettiğini?

*Türkmen-Çin doğal gaz boru hattı sayesinde, Çin’in Orta Asya enerji oyununda önemli bir aktör olarak ortaya çıktığını ve Çin’in Hazar denizine stratejik bir erişim yolu elde ettiğini?

*  2010 yılı Ocağında İran ile Türkmenistan arasında, ikinci doğalgaz boru hattının açıldığının?

* Devletabad-Salıp Yar adıyla anılan hatla; Türkmenistan’ın en büyük, en zengin mevcut gaz yatağı olan Devletabad'dan, İran'ın kuzeyindeki Salıp Yar'a doğalgaz aktığını?

*Türkmenistan’dan İran’a uzanan 200 km. uzunluğundaki, ilk doğal gaz boru hattının, “Körpece-Kurtköy” hattı olduğunu?

*İran ile Türkmenistan arasında; Kuzey-Güney demiryolu hattının geliştirilmesi konusunda önemli ilerlemeler kaydedildiğini?

* Kuzey-Güney demiryolu projesinin; Türkmenistan'dan da geçerek Kazakistan'ı İran'ın Basra Körfezi limanlarına bağlayacağını?

      *Faaliyete geçen boru hatları neticesinde; Türkmenistan'ın yıllık 70-80 milyar metreküplük             yıllık  doğal gaz üretiminin Rusya, İran ve Çin tarafından paylaşılmış olduğunu?

* Bu durumdan en çok Türkmen gazına umut bağlayan Nabucco projesinin etkileneceğini?

* Türkmenistan devlet başkanı Berdimuhammedov’un; Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan doğalgaz boru hattının yaşama geçmesi için ellerinden geleni yaptıklarını vurguladığını?

*Türk müteahhitlik firmalarının, Türkmenistan'da üstlendikleri projelerin tutarının 19 milyar doları geçtiğini?

*Türkiye’nin, Türkmenistan'a en fazla yatırım yapan yabancı ülke olduğunu?

*Türkiye ileTürkmenistan arasındaki toplam dış ticaret hacminin 1,5 milyar dolar olduğunu? (2010)

      KAZAKİSTAN:

*Kazakistan’da Türkçe (Türkiye Türkçesi) ile eğitim veren Hoca Ahmet Yesevi Uluslar arası Türk-Kazak Üniversitesinin mevcut olduğunu?

*Merkezi Kazakistan’ın Türkistan şehrinde bulunan Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi’nde 31 bin öğrencinin öğrenim gördüğünü?

*Kazakistan’da 400’ün üzerinde Kazak-Türk ortak sermayeli işletmenin faaliyette olduğunu?

*Kazak firmalarının Türkiye’de yaptıkları yatırımların tutarının 350 milyon dolara ulaştığını?

      *Dünyanın 9. büyük petrol rezervinin Kazakistan’da bulunduğunu?

* Türkiye’nin Kazakistan’da 4. en büyük yatırımcı ülke olduğunu?

      * Dünyanın 3. büyük altın madeninin Kazakistan’da bulunduğunu?

*Eski Sovyetler Birliği’nin 3. büyük kömür havzasının Kazakistan’da bulunduğunu?

* Kazakistan’ın dünya bakır üretiminde 7. sırada geldiğini?

* Kazakistan’ın, dünya bor rezervleri açısından, Türkiye ve ABD’nin ardından, 3. sırada geldiğini?

* Kazakistan’daki Türk yatırımlarının tutarının 1 milyar Euro olduğunu (2008)?

      * Dünyanın en büyük volfram rezervinin Kazakistan’da bulunduğunu?

      * Dünyanın en büyük 2. krom ve manganez rezervlerinin Kazakistan’da bulunduğunu?

*Kazakistan ve Kırgizistan Türklerinin genel olarak; Orta Asya menşeli topluluklar arasındaki, ortak Türklük kavramından ve akrabalık durumlarından habersiz olduklarını?

* Kazakistan da şehir isimlerinin; “Aksay”, “Akmola”, “Aksu”, “Aksuyek”, “Aktau (Akdağ)”, “Altay”, “Aktiube (Aktepe)”, “Azgir”, “Baykonur”, “Burabay” olduğunu?

*Günümüzde de Kazak lehçesinin, Kiril alfabesi ile yazılmakta olduğunu!?

      *Kazakistan ve Kırgizistan’da halkın, aile içinde dahi, öncelikle Rusça konuşmakta olduğunu?

* Kazakistan ve Kırgizistan Türkleri ile konuşmaya çalışıldığında, pek çok ortak kelime sayesinde anlaşma imkanının bulunduğunu?

* Kazakistan ve Kırgızistan’da, politik olarak; halen dev komşuları olması nedeni ile Rusya’nın dikkate alınmaya devam ettiğini, Türkiye ve Çin’in etkilerinin ise hissedilmediğini?

      * Türk firmaları tarafından Kazakistan’da üstlenilen müteahhitlik projeleri toplamının 4,2 milyar        dolara ulaştığını?

* Anadolu Türkçesinde yer alan rakam, beden ve renk kelimeleri ile Kazak/Kırgız Türkçesinde yer alan eşdeğerlerinin hemen hemen aynı olduğunu?

* Kazakistan’ın merkezi Atasu’yu Çin’in batısındaki Alashankou’ya bağlayan Çin-Kazak petrol boru hattının 2007 yılında yapılmaya başlandığını?

      * Eskiden Kazak çocuklarının sadece % 20 ‘si,  Kazak Türkçesinde eğitim veren okullarda             okurken, şimdi bu rakamın % 84 oranına ulaştığını?

* Kazakistan’da eskiden Kazak Türkçesinde sadece 80 gazete yayın yaparken , şimdilerde 582 adet gazetenin, Kazak Türkçesinde yayın yapmakta olduğunu?

      * Kazakistan başbakanı  Karim Masimov’un; “On yıl sonra  tüm Kazakistan vatandaşları Kazak         dilini konuşmalı” dediğini? (Not: Kazakistan vatandaşlarının yarıya yakın bölümünü Ruslar                oluşturmaktadır.)

*Kazakistan’ın enerji hatlarını korumak üzere, Kazakistan’da iki adet ABD üssü bulunduğunu?

* ABD’nin; Kazakistan’ın petrol ve doğal gaz şirketleri ile ikili anlaşmalar yaparak, zengin petrol ve doğal gaz rezervlerine, daha toprağın altında iken yüzde doksan ve yüzde doksan iki oranında ortak olduğunu?

*Kazakistan’da başta "Chevron" olmak üzere, ABD'in ünlü petrol devlerinin yatırımlarının 30 milyar doları aşmasının beklendiğinin?

      *Kazakistan’ın AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) dönem başkanı olduğunu?

*Kazakistan’ın enerji hatlarını korumak üzere, Kazakistan’da iki adet ABD üssü bulunduğunu?

* Bağımsızlığını takiben, nükleer güç olmayı reddeden Kazakistan'ın, nükleer deneme alanını kapattığını?  

      *Kazakistan’ın mallarının büyük çoğunluğunun Rusya üzerinden geçtiğini?

* Şanghay İşbirliği Örgütünün (ŞİÖ) ortak askeri tatbikatının, Eylül 2010’da, Kazakistan’da gerçekleştirildiğini?

      *Şanghay İşbirliği Örgütünün (ŞİÖ) başına Kazakistan temsilcisinin seçildiğini?

*Türkiye’nin, sermaye miktarı açısından ABD, Güney Kore ve İngiltere’den sonra Kazakistan’da en büyük dördüncü yatırımcı ülke olduğunu?

KIRGIZİSTAN:

* Kırgızistan’da Türkçe (Türkiye Türkçesi) ile eğitim veren Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinin mevcut olduğunu?

* Kirgizistan/Celalabad İktisiat ve Girişimcilik Üniversitesi, Azerbaycan/Bakü Devlet İktisat Üniversitesi ve Kazakistan/Almati Kızılorda Korkut Ata Devlet Üniversitesin'de açılmış olan ve Türkçe (Türkiye Türkçesi) ile eğitim veren fakülte ve bölümlerin mevcut olduğunu?

*Kırgızistan da şehir/yerleşim yeri isimlerinin “Sarıkamış”, “Balıkçı”, “Akyol”, “Karakol”, “Sarı Oy”, “Tokmak”, “Kara Oy” olduğunu?

*1990 yılında olduğu gibi, geçtiğimiz Haziran ayında da, Kırgızistan’da Kırgızlar ile Özbekler arasında gerilim çıktığını ve on binlerce Özbek’in Kırgızistan’dan kaçıp, sonra otuz beş bininin geri geldiğini?

* Günümüzde, Kırgızistan’da da sokak levhalarının, Kiril alfabesi ile yazılmakta olmasına rağmen, Latin harflerinin de kullanılmaya başladığını?

* Kırgızistan’ın, Rusya’nın eski Sovyet sahasında yeniden dirilme planı çerçevesinde can alıcı bir parça olduğunu?

*Kırgızistan’ın önemli miktarda doğal zenginliği olmamasına rağmen, değerli stratejik konumu nedeni ile ABD ve Rusya arasında nüfuz mücadelesine konu olduğunu?

* Stratejik konumu sayesinde, Kırgızistan’ın kontrolünün; Kazakistan’a, Özbekistan ve Tacikistan’a ve de Çin’e baskı imkanı sunduğunu?

* Rusya’nın, Avrasya Ekonomik Topluluğu çerçevesinde Kırgızistan’a iki milyar dolarlık kredi vereceğini?  (Ayrıca 150 milyon dolarlık karşılıksız yardım yapacağını ve

Kırgızistan’ın Rusya’ya olan 180 milyon dolarlık borcunun da, bazı Kırgız işletmelerinin mülkiyeti karşılığında, silineceğini?

*Kırgızistan`da Afganistan`daki operasyonlar için kilit önem taşıyan bir Amerikan üssü bulunduğunu?

 AZERBAYCAN:

* Sovyetler Birliği (SSCB) döneminde, eski Azerbaycan cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in SSCB’nin iki numaralı yöneticisi olduğunu?

* Ünlü Türk astronomu Uluğ Bey’in (1394-1449) Sultaniye (Güney Azerbaycan) doğumlu olduğunu ve Semerkant’ta döneminin dünyada en gelişmiş rasathanesini kurduğunu?

*Türkiye’nin Azerbaycan’ın ithalatında 3. büyük ülke olduğunu?

* İstanbul- Nahcıvan arası mesafenin 1700 km. olduğunu? (İstanbul- Van arası mesafenin de yaklaşık aynı olduğunu!)

* Türkiye’nin Azerbaycan’da en önemli yatırımcı ülke olduğunu?

* Azerbaycan’daki Türk yatırımlarının tutarının 6 milyar dolar olduğunu (2008)?

* Azerbaycan’ın, TBMM Hükümeti’ni tanıyan ilk ülke olduğunu?

*Türkiye ile Azerbaycan arasında ortak alfabe olmayışının, Oğuz Türkleri arasındaki yazılı iletişimi ve işbirliğini engellediğini?

      * Azerbaycan'ın tamamen Latin alfabesine geçtiğini?

       *Azerbaycan ile Türkmenistan arasında, Hazar Denizi’nin statüsü ve bu denizdeki sınırları               hakkında, ciddi sorunlar bulunduğunu?

*Azerbaycan'ın doğalgaz rezervinin 2 trilyon metre küpün üzerinde olduğunu?

*Kuzey ve Güney Azerbaycan Türklerinin, dünyada Türkiye Türklerinden sonraki en kalabalık 2. Türk topluluğunu oluşturduğunu?

*Azerbaycan Türklerine yönelik 1992 yılında gerçekleştirilen Hocalı katliamının, Kolombiya parlamentosu ve İslam İşbirliği Teşkilatı Parlamentolar birliği tarafından “soykırım” olarak tanındığını?

ÖZBEKİSTAN:

* 1997-1999 arası Türk Dünyasından sorumlu Devlet Bakanı, Prof.Dr. Ahat Andican’ın Özbek asıllı olduğunu?

*Çağının önde gelen matematikçi ve astronomlarından, Bursa doğumlu Kadızade Rumi’nin (1337-1430); Semerkant’ta (Özbekistan) çalışarak ünlü Türk bilginleri Uluğ Bey ve Ali Kuşçu’yu yetiştirdiğini?

* Ünlü Türk astronomu ve matematikçisi Ali Kuşçu’nun (1403-1474), Semerkant doğumlu olduğunu?

* Ali Kuşçu’nun Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul’a davet edilerek, Fatih Külliyesi'nin programlarını hazırladığını ve astronomi ile matematik dersleri verdiğini?

* Cebir biliminin ve algoritmanın babası Harizmi’nin (780-850), Hive (Özbekistan) doğumlu olduğunu ?

*Özbekistan’ın, dünyanın 2. büyük pamuk ihracatçısı ülke olduğunu?

*Özbekistan’ın Asya’nın en önemli altın üreticisi olduğunu?

* Türkiye ile Özbekistan arasındaki dış ticaret hacminin 900 milyon dolar olduğunu (2008)?

* Özbekistan’ın, dünyanın 5. büyük pamuk üretici ülkesi olduğunu?

* Özbekistan’ın dünyadaki en yüksek kaliteli altın rezervlerine sahip bulunduğunu?

* Özbekistan’ın uranyum rezervleri açısından dünyada 7. sırada yer aldığını?

*Özbekistan’ın dünyanın 3. büyük uranyum ihracatçısı olduğunu?

                                            

*Özbekistan’ın dünyanın 8. büyük doğalgaz üreticisi olduğunu?

*Osmanlı Devletinin 16. ve 17. yüzyıllarda, İran’a karşı açılan seferlerde; Özbek Hanlıkları ile işbirliği ve ilişki içinde olduğunu?

* Özbekistan ve Kazakistan'da da ilköğretim okullarında başlatılan Latin alfabesine geçişin orta öğretim kurumlarına kadar yükseldiğini?

* Özbekistan’daki eğitim kurumlarında Rusça öğreniminin zorunlu olduğunu?

* Kurtuluş Savaşı yıllarında, Azerbaycan ve Buhara Emirliği’nden (Özbekistan) yardımlar geldiğini?

* Özbekistan’da Rusça bilme oranı büyük şehirlerde yüzde 80’lere çıkarken kırsal kesimde bu oran yüzde 40-45 dolaylarına indiğini?

      *Özbekistan’ın, ABD’ye tepki olarak, 2005 yılında GUAM’dan ayrıldığını?  

      * Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesine; Özbekistan’ın, 2006 yılından beri katılmadığını?

*Kurtuluş Savaşı esnasında Buhara Emirliğinin (Özbekistan), on milyon altın civarında olan, Sovyetler Birliğinin elinde olan hazinelerinden bir kısmını Türkiye’ye göndermek için ısrar ederek, yardımı gerçekleştirdiğini?

*2005 yılında, Özbekistan’ın ülkesindeki ABD askeri üslerini kapattığını?

     *1989 yılında, Özbekistan’da çıkartılan Fergana olayları ile Özbekistan Türkleri ile Ahıska                 Türklerinin arasının açıldığını?

 

      DOĞU TÜRKİSTAN:

 * Doğu Türkistan’da (Çin Özerk Uygur Bölgesinde) çok ciddi miktarlarda, petrol ve doğal gaz rezervleri bulunduğunu (Çin petrol rezervlerinin % 30’u, doğal gaz rezervlerinin % 34’ü)?

*Divan-ü Lügat it Türk’ün, Kaşgarlı Mahmut tarafından 1072-1074 yılları arasında, Araplara Türkçe ve Türkleri öğretmek amacı ile yazıldığını?

* Çin’de Uygur Türklerinin, anayasal hakları olan, ana dillerinde eğitim haklarının ortadan kaldırıldığı ve 2003 yılından beri yasaklandığını?

*1865-1878 yılları arasında varolan, Kaşgar’daki (Çin yönetimindeki Uygur bölgesinde) Kaşgar Hanlığının, Osmanlı Devleti himayesine girdiğini ve topraklarının Osmanlı Devleti (Türkiye) toprağı sayıldığını?

* Dünyadaki en büyük nükleer denemeler alanı olan Lop-Nor’un (100,000 kilometrekare) Çin yönetimindeki Doğu Türkistan (Uygur) bölgesinde bulunduğunu?

*Uygur Türklerinin, Çin tarafından zorunlu olarak, Çin’in iç bölgelere göç ettirilerek yerlerine, Çinli göçmenlerin Doğu Türkistan’a iskan edildiğini?

* Çin yönetimindeki Doğu Türkistan (Uygur) bölgesinin;Çin’in kömür rezervlerinin % 40’ı barındırdığını?

      *Çin ordusunun Doğu Türkistan’da 1 milyon asker bulundurduğunu?

* Çin’in en büyük uranyum yatağının, Uygur bölgesinde bulunduğunu?

      *Çin’de siyasi suçlardan mahkum edilen Uygur Türklerinin; Taklamakan Çölü'ndeki ''Tarım           Toplama Kampı''nda toplandığını?

*Çin’in doğal gaz üretiminin üçte birinin Uygur bölgesinden sağlandığını?

* Doğu Türkistan’ın, büyük yeraltı kaynaklarını yanı sıra aynı zamanda büyük bir tahıl ambarı olduğunu?

       *Uygur Türkleri için; Çin’de, Türk tabirinin kullanılmadığını ve bunun yerine “Müslüman”                denildiğini?

*Uygur bölgesinde Türkçe yer isimlerinin, Çince isimler ile değiştirildiğini?

* Uygur Türklerinin, Çin içinde “pasaport” ile seyahat ettiğini?

*Uygur bölgesindeki gençlerin 18 yaşından önce dinlerini öğrenmelerinin, Çin tarafından engellendiğini?

*“Uygar” kelimesinin; sanat ve medeniyet alanında ileri bir topluluk olan Uygur Türklerinden türetildiğini?

* Çin'de üretilen ve beyaz altın olarak adlandırılan pamuğun tamamına yakını Doğu Türkistan'da yetiştirildiğini?

* Çin’de mevcut 148 madenin, 118 çeşidinin Doğu Türkistan’dan çıkarılmakta olduğunu?

* Çin’in petrol üretiminde en önemli 2. bölgesinin, Doğu Türkistan (Uygur) bölgesi olduğunu ?

      * Doğu Türkistan’da şimdiye kadar 5 bin yerde maden ocağı işletmeye açıldığını? (Çin’deki             toplam maden ocaklarının yüzde 85’i)

* Dış basında, Uygur bölgesinin; “Çin’in ekonomik kalkınmasının bankası” olarak tanımlandığını?

* Çin yönetiminin; Doğu Türkistan’ın öz adının ve halkının öz kimliğinin telaffuzunu yasaklamış olduğunu ve ağır bir suç olarak kabul ettiğini?

* Doğu Türkistan’da, Çin tarafından, Uygur Türklerine yönelik 2 çocuk sınırlamasının getirildiğini?

* Geçmişte, Doğu Türkistan'daki Çin'e karşı bütün isyanların, Batı Türkistan'daki hanlıklar tarafından desteklendiğini?

      * Doğu Türkistan’ın yıllık altın üretiminin yaklaşık 360 kg. olduğunu?

* Doğu Türkistan’da, 1949 yılında ülkedeki Çinli nüfus oranı yüzde 5 oranında iken, bu oran günümüzde yüzde 45 oranına ulaştığını?

* 1944 yılında Doğu Türkistan’da kurulan milli devletin, 1949 yılında Rusya ve Çin ortak girişimi ile yıkıldığını?

* Tanrı Dağları'nın güneyinde 1933 yılında, Tanrı Dağları'nın kuzeyinde 1944 yılında cereyan eden isyanlar sonucu, Doğu Türkistan’da iki defa milli devlet kurulduğunu?

* Rus ve Çin istilalarına uğrayana kadar, tarih boyunca, Batı ve Doğu Türkistan arasında sınır bulunmadığını?

* Türkistan’ın işgali esnasında (19. yüzyıl), Rusya ve Çin’in dayanışma içine girdiğini?

* Çinlilerin, Uygur bölgesini adlandırdıkları “Şin Can” tabirinin, “Kazanılmış Toprak” anlamına geldiğini?

      * Doğu Türkistan’da, Çin tarafından, 20 bin kişilik bir bölgede yüzde 1 oranında doğum                  yapılacak denilerek sınırlama getirilebildiğini?

* Doğu Türkistan’da şimdiye kadar 5 bin yerde maden ocağı işletmeye açıldığını ve bu rakamın, Çin’deki toplam maden ocaklarının yüzde 85’ini teşkil ettiğini?

* Japon Mainichi Daily News gazetesine göre (2000 tarihli sayısında); “Doğu Türkistan’da bir kişinin sadece boş bir şüphe üzerine, yıllar boyunca tutuklu kalabildiğini”?

* Her yıl tüm dünyadaki idamların toplam sayısı kadar, Doğu Türkistan'da Uygur Türkünün idam edildiğini?

      * Doğu Türkistan’da; Çin’in 1964’den 1996’ya kadar 40’ın üzerinde atomal deneme yaptığını ve        balistik ile bakteriyolojik denemeleri aralıksız olarak gerçekleştirdiğini?

* Doğu Türkistan (Uygur)’da Uygur Türkçesinin kaldırılarak, eğitim dilinin tamamı ile Çince’ye döndürüldüğünü?

* Uygur Türkçesinin, Arap harfleri ile yazıldığını?

* Uygur Türklerinin yaşadığı Kaşgar kentinin, Eski Şehir bölümünün, Çin tarafından yıkılmakta olduğunu?

* Doğu Türkistan (Uygur)’da İngilizce veya Türkiye Türkçesi ile yayın yapan internet sitelerine ulaşımın tamamen engelli olduğunu?

*‘’Uygur Özerk Bölgesinin” 1.828.418 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti’nin en geniş idari bölgesi olduğunu?

* Çin’deki 3. nesil hanedan olan, Çu sülalesinin, Türk kökenli olduğunu?

* Uygurlar’ın, Çin’in kuzeyindeki, Turfan ve Tarım havzasında, 6. ve 9. yüzyıllar arasında çok büyük bir medeniyet kurduklarını?

* Çin’in, dünyada pek çok ülkeye Konfiçyüs Enstitüleri kurduğunu?

* Yukarıda bahsi geçen enstitüler ile Çin’in, Çince öğretimi yanında, Çin kültür, sanat ve tarihini öğreterek, “yumuşak güç” taktikleri ile söz konusu ülkelerde, nüfuzunu yaymaya çalıştığını?

* Çin’de, özerk Uygur Bölgesinin başkenti Urumçi ile Pekin arasındaki mesafenin 3.494 km olduğunu? (İstanbul ile Urumçi arasındaki mesafenin 3.428 km olduğunu?!)

AFGANİSTAN:

* Mevlana Celaleddin Rumi’nin Afganistan Türklerinden olduğunu ve Afganistan’ın Belh şehrinde doğduğunu?

* Afganistan’da en fazla yatırım yapan ülkenin Çin olduğunu(ABD bile değil!)?

* Afganistan devletinin, Halaç Türklerinden Ahmet Şah Dürrani önderliğinde, 18. yüzyıl ortalarında kurulduğunu?

ENDONEZYA:

* 1538-1567 yılları arasında, Kanuni Sultan Süleyman tarafından, Endonezya’daki Açe Sultanlığına gönderilen Türk denizcilerinin, Açe Sultanlığı için donanma kurarak, ilgili devletin bulunduğu bölgede söz sahibi olmasını sağladığını?

       HİNDİSTAN:

*Timur’un torunlarının Hindistan’da büyük bir Türk devleti olan Babür İmparatorluğunu (1526-1858)  kurduklarını?

      *Hindistan’daki Babür Devleti Şahı Cihan’ın çok sevdiği eşinin anısına yaptırdığı ünlü Taç               Mahal’in; Mimar Sinan’ın öğrencileri tarafından yapıldığını?

*En az 10 milyon Türk’ün asırlar boyunca Hindistan’a gelerek, Türklüklerini kaybettiklerinin ve Türkçe’yi unuttuklarının tahmin edildiğini?

*Hindistan Müslümanlarının, Anadolu Kurtuluş Savaşı boyunca, İngiltere’yi siyasi bakımdan büyük baskı altında tuttuğunu?

*Hindistan’daki Türk devletinin kurucusu Babür Şah’ın aynı zamanda, Türk dilinin en büyük şair ve ediplerinden biri olduğunu?

*Hindistan’a İslamiyetin, Türk hükümdarı Gazneli Mahmud ile girdiğini?